renkler

Renklerin Gücüne İnanın

 

  Sinirlenince kızarır, korkunca mosmor kesiliriz, üzücü bir olayın ardından karalara bürünürüz, çok fazla iyimser olan ve hayallerle yaşayan insanları toz pembe bir dünyada yaşamakla itham ederiz. Kısacası renkler her zaman, hayatın her alanında bizlerle beraberlerdir. Yaşamımızın her anı renklerle doludur. Çoğu zaman kontrol edemediğimiz piskolojik etkiler bırakırlar üzerimizde. Kimi zamanda fizyolojik etki bırakarak karşımıza çıkarlar. Bazen denizin mavisi o kadar saf bir mavi olur ki, ya da gecenin karanlığı o kadar huzur verir ki insana sakinleşip, rahatlamış hissedersiniz. Peki sizi rahatlatan şey deniz midir? Ya da hiç düşündünüz mü deniz rengi kırmızı olmuş olsaydı acaba aynı etkiyi bırakır mıydı üzerimizde?

Renkler, görsel iletişimin ilk ögesidir. Duyularınıza hitap ederler. İçgüdüsel kararlar almanıza neden olurlar. Yorgun düşürebilirler, hasta edebilirler hatta kendinize olan güveninizi bile kaybetmenize neden olabilirler. Kısacası renklerin gücünü küçümsememek gerekir.

Renkler, objelerin üzerine çarpıp yansıyan farklı dalga boyutuna sahip ışık dalgalarını algılamamız sonucunda oluşurlar. Gözümüzde yer alan hassas hücreler sayesinde bu türden yüzlerce farklı dalga boyundan renk şeridini ayırt edebilmekteyiz. Bu kabiliyet dünyayı renkler içinde algılamamızı sağlamakta.

Dalga boyu, sadece görüşümüzü etkilemez. Cismi renkli görmemizi sağlamasından ziyade duygulara ve davranışlara da etki eder. İnsanın renklere karşı verdiği tepkiler biyolojik, fizyolojik, psikolojik, sosyal ve kültürel etkilerin karışımı sonucunda oluşur ve kültürden kültüre farklılıklar gösterir. Öyle ki renklerin gücü bugün modern yönetim literatürüne girmiş durumdadır.

Yapılan araştırmalar renklerin, kültürler arasında fark göstermekle birlikte, pek çok kişide aynı tarz duyguları uyandırdığını söylemektedir. Yeşil, Amerika’da para ile özdeşleştirilirken, Orta Doğu’da daha ziyade din ve inanç ile birlikte anılan kutsal bir renktir. Ama her iki kültürde de yeşil ağacın, doğanın rengidir aslında.

Renk algıları bir anlamda öznel olmakla birlikte, bazı renk özellikleri evrensel anlamlara sahiptir. Işık tayfının kırmızı tarafında bulunan sarı, kırmızı, turuncu renkleri sıcak renkler olarak adlandırılır. Bu renkler sıcaklık, yakınlık duygularından öfkeye kadar uzanan bir duygu aralığının oluşmasına neden olur. Tayfın mavi tarafındaki mavi, mor ve yeşil renkleri ise soğuk renkler olarak nitelendirilir ve sakinlik, rahatlama ile hüzün arasındaki duyguların tanımlanmasında kullanılır. Bu ortak paydayı göz önünde bulundurararak, bizler kültürümüzü ve toplumumuzun genel yargılarını da en iyi şekilde anlamak kaydıyla, günlük hayatımızda renkleri belli mesajları vermek için kullanabiliriz.

Uzmanlar, renklerin hem yaşamda hem de işyerinde bilinçli olarak kullanılmasının başarıya katkıda bulunduğunu belirtiyorlar. Bu aşamada üç konuya dikkat etmek gerekiyor. İlki vermek istediğimiz mesaj, ikincisi mesajı vermek istediğimiz hedef kişi/kitle, üçüncüsü ise kişisel renk skalamız ile uyumumuz.

Renklerin, insanlar üzerindeki etkisini farkeden batılı şirketler, yıllardır bunu iş yaşamında sıklıkla kullanıyorlar. Fast food sektöründe faaliyet gösteren firmalar restoranlarında kırmızı ve sarı rengi tercih ediyor olması tesadüf olabilir mi? McDonald’s, Pizza Hut, Burger King iştah açmak ve satışlarını artırmak için kırmızı ve sarıyı kullanan fast food zincirlerinden yalnızca birkaçı.

Hatta bazı büyük şirketlerin isimleri bile renklerle özdeşleşmiş durumda. Siyah renkli bir Coca-Cola yazısı garibinize gitmez miydi? Ya da yeşil renkli bir Facebook logosu aynı etkiyi bırakır mıydı üzerinizde?

Peki ya yiyecek ambalajlarında mavi, mor ve siyah rengin kullanılmıyor olmasına ne dersiniz? Tesadüf olabilir mi? Tabii ki hayır. Bu renkler tarihsel bir sürecin sonucunda kültürel etkilerden ötürü şirketlerin yiyecek ambalajların da kullanmadığı renklerdir. Zira eski çağlarda insanlar yiyecek ararken bu renkte ki yiyeceklerin zehirli olduğunu keşfetmişler. Bu duygu ve düşünceler de günümüze kadar nesilden nesile gelerek bu gün ki şirketler tarafından satış argümanı olarak kullanılmasına neden olmuş.

Teknolojinin gelişimine paralel olarak günlük yaşamda ve işyerlerinde kullanılan dokümanlar da renklenmiş durumda. Birçok araştırma insanların renkli dokümanları siyah beyaz dokümanlara göre daha fazla tercih ettiğini ortaya koyuyor. Teknoloji şirketi Xerox’un yaptırdığı araştırmalar renkli dökümanların yüzde 40 daha fazla okunduğunu gösteriyor. Hatta renkli faturalar yüzde 30 daha hızlı ödeniyor. Renkli tanıtım broşürleri ürünlerin satılma olasılığını yüzde 85 artırıyor.

Xerox’un son beş yılı kapsayan ve bağımsız araştırma kuruluşlarına yaptırdığı renk kullanımı ve rengin etkisini ölçen bu araştırmadan çıkan diğer bir sonuca göre de, renkli gazete-dergi ilanları, siyah beyaza göre yüzde 52 daha çok okunuyor. Dökümanlar da renk kullanımı okunma oranını yüzde 40 artırıyor. İnsanlar kendilerine yollanan posta ve dokümanlar arasında ilk önce renkli olanlarını tercih ederek okuyorlar.

Renkli basılan marka, şirket isimleri ve logolarının hatırlanma oranını yüzde 70 artıyor. Yazılı materyaller üzerinde renk kullanımının siyah beyaz materyallere oranla yüzde 78’lere çıkan bir düzeyde daha iyi bir algılama ve öğrenme sağladığı araştırmadan çıkan sonuçlardan bir diğeri.

Peki renkler genel olarak bizlere ne anlam ifade ediyorlar?

Beyaz
Parlak ve ihtişamlıdır. Geleneksel olarak saflığı, temizliği ve ve güvenilirliği temsil eder. Gelinliklerin beyaz olmasının nedeni budur.

Siyah
En güçlü renklerden biridir. Şıklık ve gücü simgeler ancak aynı anda ölümü ve yası da temsil eder.

Mavi
Kararlı ve güvenilir bir renktir. Uyumu ve huzuru çağrıştırır. İletişim yönü kuvvetlidir. İşte bundan dolayı Facebook, Twitter, Skype gibi iletişim araçları bu rengi kullanır. Bununla birlikte mavi, bütün renkler arasında en iştah kapatıcı renktir. Yiyecek ambalajlarında kullanılması sakıncalıdır.

Kırmızı
Enerjiyi, hırsı ve tutkuyu temsil eder. İştah açıcı bir renktir. Doğru şekilde kullanıldığı takdirde etkiyi arttırır. Fast Food şirketlerinin kırmızıyı kullanması tesadüf olabilir mi?

Turuncu
Yüksek frekansa sahip renklerden biridir. Araştırmalar bütün renklerin içinde en çok dikkat çekici renk olduğunu göstermiştir.

Sarı
İnsan gözünün en zor odaklandığı renklerden biridir. Bazı araştırmalar bebeklerin sarı renkli odalarda daha çok ağladığını ortaya çıkarmıştır. Bununla birlikte hızı ve satın alma ruhunu temsil eder. Fast food şirketlerinin ya da alış veriş şirketlerinin sarı tonlarını kullanması bu nedenledir.

Mor
Yaratıcılığı, duygusallığı ve gizemi temsil eder. Mistik bir yücelik getirir ve metafizik gücü simgeleştirir.

Pembe
Sakinliği, aşkı ve feminenliği sembolize eder.

Yeşil
Doğayı, canlıları ve huzuru çağrıştırır. Batı coğrafyasında parayı temsil ederken ortadoğu’da dini inançları simgeler. Sakinleştiricidir ve sinir sistemi üzerinde doğal bir etki yapar. Bekleme salonlarının ve fuayelerin yeşil, fıstık yeşiline çalan renklerde dekorasyon yapılması bundan dolayıdır. Bir çok e-ticaret sitesinde satış için kullanılan butonlarda yeşil renk tercih edilir.